Trong thiên nhiên, Đông trùng hạ thảo Thường thấy ở các vùng núi cao Trung Quốc, nơi có độ cao 4.000-5.000 m so với mực nước biển như Tây Tạng, Tứ Xuyên, Thanh Hải, Vân Nam.
Đông trùng hạ thảo có 2 loại quý hiếm, tùy theo loài nấm ký sinh trên thân hay nhộng là Cordyceps sinensis hay Cordyceps militaris mà tạo thành loại đông trùng hạ thảo tương ứng. Loại đông trùng hạ thảo có màu cam bắt mắt thường được gọi là “đông trùng hạ thảo” để phân biệt với Cordyceps sinensis – thường được gọi là đông trùng hạ thảo Tây Tạng.
Hai loại đông trùng hạ thảo quý hiếm trong tự nhiên
Đông trùng hạ thảo ở Tây Tạng
1. Quá trình hình thành trong tự nhiên
Vào mùa đông, sâu non phát triển trên mặt đất, và bị Cordyceps sinensis ký sinh trên sâu non, giết chết chúng. Vào mùa hè ấm áp, nấm bắt đầu phát triển từ thân sâu, hút chất dinh dưỡng của sâu và trồi lên khỏi mặt đất, nấm trưởng thành một lần nữa phát tán bào tử vào đất.
Sự hình thành của đông trùng hạ thảo Tây Tạng
Đông trùng hạ thảo ở Tây Tạng không thể nuôi trồng nhân tạo nên giá rất đắt. Hiện giá bán trên thị trường của 1 kg đông trùng hạ thảo Tây Tạng khoảng 1 tỷ đồng.
2. Bộ phận dùng: Đông trùng hạ thảo Tây Tạng được dùng cả giun và nấm
Nuôi nhân tạo đông trùng hạ thảo
Quá trình hình thành Cordyceps militaris trong tự nhiên
Tương tự như Đông trùng hạ thảo, điểm khác biệt duy nhất là nấm thuộc loài Cordyceps militaris phát triển trên con nhộng.
Phát triển trong môi trường nhân tạo: Người ta dùng nhộng tằm và bột gạo lứt để thay thế nhộng ngoài tự nhiên, sau đó cho vào lọ thủy tinh và khử trùng ở 120 độ C để diệt vi khuẩn hoặc nấm có hại. Cuối cùng là cấy bào tử nấm Cordyceps militaris vào vật chủ nhân tạo trong lọ thủy tinh.
Ngoài ra, người ta còn phải tạo môi trường có điều kiện ánh sáng, độ ẩm, nhiệt độ, dinh dưỡng… giống với điều kiện tự nhiên ở cao nguyên Tây Tạng ở Trung Quốc để giúp nấm sinh sôi và phát triển. Thời gian thu hoạch một đợt đông trùng hạ thảo trong môi trường nhân tạo khoảng 3 tháng.
Đông trùng hạ thảo nuôi trồng trong môi trường nhân tạo
Việc nuôi cấy thành công Đông trùng hạ thảo trong môi trường nhân tạo là một thành tựu lớn của khoa học, giúp con người dễ dàng hơn trong việc tiếp cận với loại thảo dược quý hiếm này để bồi bổ và chữa bệnh. Hiện nay, hầu hết các loại thực phẩm chức năng hay dược phẩm có thành phần Đông trùng hạ thảo đều được chiết xuất từ Đông trùng hạ thảo nuôi trồng nhân tạo.
Các bộ phận được sử dụng: Khác với đông trùng hạ thảo Tây Tạng, khi sử dụng đông trùng hạ thảo người ta thường bỏ đi phần thân nhộng và chỉ sử dụng phần nấm ký sinh màu cam chứa nhiều chất dinh dưỡng nhất.
Đông trùng hạ thảo nuôi nhân tạo cũng có nhiều loại nhưng loại có đầu bào tử lớn sẽ tốt hơn. Bào tử nấm (cơ quan sinh sản của nấm) là lớp bột màu cam bám trên đầu nấm chứa nhiều chất dinh dưỡng nhất.
Thành phần dinh dưỡng
Do đặc điểm sinh thái giữa hai loài đông trùng hạ thảo này khá giống nhau. Đông trùng hạ thảo nuôi cấy nhân tạo và đông trùng hạ thảo Tây Tạng cũng có nhiều thành phần đặc trưng giống nấm đông trùng hạ thảo ký sinh.
Kết quả phân tích hóa học cho thấy Đông trùng hạ thảo nuôi cấy nhân tạo cũng chứa Cordycepin và Adenosin. Cordycepin là chất đã được các trung tâm nghiên cứu phòng chống ung thư công bố có tác dụng bao vây và tiêu diệt dần các tế bào ung thư, giúp ngăn ngừa và điều trị ung thư. Còn Adenosin là chất cơ bản dùng trong điều trị bệnh tim mạch, huyết áp …
Ngoài ra, nó còn chứa một lượng lớn protein, nhiều loại axit amin, nguyên tố vi lượng và vitamin cần thiết cho cơ thể.
Tuy nhiên, không thể khẳng định chất lượng của Đông trùng hạ thảo nuôi nhân tạo tương đương với Đông trùng hạ thảo trong tự nhiên vì Đông trùng hạ thảo trong tự nhiên quá hiếm và tốn kém để thực hiện một nghiên cứu. So sánh chất lượng giữa đông trùng hạ thảo hoang dã với đông trùng hạ thảo nuôi trồng nhân tạo.
Bác sĩ CKI Y học cổ truyền Nguyễn Hữu Trường
Xem thêm : Cách phân biệt hàng hiệu các sản phẩm khác
